AK ZAMBAKLAR ÜLKESİNDE-Finlandiya
Grigoriy Petrov
Rus yazar Prof. Grigoriy Petrov’un (1868-1925) Ak Zambaklar Ülkesinde- Finlandiya adlı kitabı Rusça el yazmasından Bulgarcaya çevrilmesi ve 1925 yılında yayımlanmasıyla Bulgaristan’da büyük ilgi görmüş 1928 yılında ise Prof. Ali Haydar Taner eseri Bulgarcadan dilimize çevirip eski harflerle bastırmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, kitabı okuduğunda bu destansı başarıya tek kelimeyle hayran olmuş ve Türkçeye çevrilmesini, derhal kitabın ülkedeki okulların, özellikle askeri okulların müfredatına dahil edilmesini emretti. Türk askerleri, öğretmenler ülkelerindeki “yaşamı yenilemek” için mutlaka bu kitabı okumalıydılar.
Ne kadar süre ile okundu ve okutuldu bilinmiyor ama Köy Enstitülerinin kuruluşuna kadar giden süreçte ve 1960 ihtilalinde bu kitaptaki uygulamaların rol aldığı da bilinen bir gerçektir.
Kitabı birkaç defa okudum son okuduğum ise oldukça eski bir baskıydı ve diğer basımlarda olmayan bazı bölümleri içeriyordu. Kurduğumuz okul kütüphanelerine veya destek isteyen okullara mutlaka gönderdiğim kitaplardan biridir “Ak Zambaklar Ülkesinde”
Rus Yazar Grigoriy Petrov kitabında, 19. yüzyılın ikinci yarısında gittiği Finlandiya’da; İsveç egemenliğinden, Rus işgali ile kurtulan, ulus kimliğine sahip olamamış, eğitimsiz, yoksul ve türlü güçlüklerle boğuşan küçücük bir ülkenin sıfırdan nasıl çağdaş, eğitimli, kültürlü ve güçlü bir topluma dönüştüğünü, ulus bilincinin oluşmasında ki süreci ve bu süreci yöneten Johan Vilhelm Snelman’ının başarısını anlatıyor.
Snelman; 1806 yılında Finli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Başlangıçta din adamı olmak istiyordu ancak daha sonra filozof olmaya karar verdi. Finlandiya’nın ulusal kalkınmasını amaçlayan düşüncelerini hayata geçirmek ve ülkede yaşanan süreçleri aktif bir şekilde etkileyebilmek için çaba gösteriyordu.
Snelman, bilim adamı, filozof ve siyasetçidir ancak en büyük özelliği Fin kültürünü öne çıkaran ‘halk öğretmeni vasfıdır. Finliler kendilerine ‘Suom’ derler ve ülkelerine de ‘Suomi’ adını verirler. Suomi ‘bataklık arazi’ anlamına gelir. Snelman ve arkadaşları, millet öğretmenleri sıfatıyla sürekli çalışarak bataklıklar ülkesini “Beyaz Zambaklar Ülkesine” çevirirler.
Yazar Petrov’un Bulgar aydınlarına ithaf ettiği, onlar için bir kılavuz olarak tasarladığı eser, Türkçeye çevrildiği andan itibaren genç Türk Cumhuriyetinin kılavuz kitabı oldu.
Her bölümü kendi konusu içersinde mesaj ileten ve yönlendiren 17 bölümden oluşan kitabın bölüm başlıkları şöyle; Diğer yayın evlerinde baskısı yapılanan kitaplarla aynı olan bölümler; ‘Tarihten Alınacak Dersler ’, ‘Kahramanlar ile Ulus’, ‘Suomi’nin Tarihi’, ‘Snelman’, ‘Kilise ile Halk‘, ‘Eğitimci Memurlar’, ‘Bir Halk Okulu Olarak Kışla’, ’Futbol’, ‘Ana-Baba ile Çocuklar’, ‘Karokep’, ‘Aydınlar ile Halk’, ‘Yarvinen, Okunen ve Tomas Gulbe Nasıl Kral Oldular?’, ‘Köylüler, İşçiler, Küçük Zanaatçılar, ‘Halka Şifa Dağıtan Hekim’ ve dilimize ilk kez çevrilen bölümler ‘Papaz Makdonald’, ‘Sonsuz Savaşma’, ‘Efsanenin Anlamı’,
Snellman ile arkadaşları gençlere yönelik konuşmalarında geleceğin “yaşam mimarları”na şöyle sesleniyorlardı:
“Aydın olmak, efendiler gibi giyinmek ya da boyna kolalı bir yaka, kafaya şık bir şapka takmak demek değildir. Aydın olmak, halkın beyni olmak demektir. Sizler halkın aklını, iradesini, kuvvetini, halkın vicdanını uyandırmakla yükümlüsünüz. Halkın bilincini uyandırmakla… Halka, köylüye, işçiye, toplumun alt kesimlerine nasıl daha iyi yaşayabileceklerini, daha iyi bir hayata nasıl sahip olabileceklerini öğretmekle yükümlüsünüz.
Onlara nasıl çalışmaları gerektiğini öğretin. Onlara yoksul olsa da sağlıklı bir yaşamı nasıl düzenleyeceklerini öğretin. Kendilerinin ve çocuklarının sağlıklarını nasıl koruyacaklarını öğretin.
Unutmayın ki halkınızın cehaleti, edepsizliği, pervasız ayyaşlığı, hastalıkları, yoksulluğu, bunların hepsinin ayıbı ve suçu sizindir.”
“Milleti, her işi zamanında yapmaya, disiplinli ve düzenli çalışmaya alıştırınız. Kendisinin ve başkalarının haklarına saygılı olmayı öğretiniz.”
“Bütün ülkeyi büyük bir aile kabul edin ve de o gözle bakınız. Unutmayınız ki, en yoksul kömürcü, kantarcı, hizmetçi ve dul kadın, bütün bir Fin milleti, sizin kardeşleriniz, hemşehrileriniz ve yurttaşlarınızdır. Bunları eğitmek ve uygarlıkta daha kadim olan milletlerin arasına sokmaksızın görevinizdir. Unutmayınız ki, halkın cehaleti, kabalığı, alkol düşkünlüğü, hastalıklı oluşu, sefaleti, kötü ahlâklı oluşu, bütün bunların hepsi sizin kendi utancınız ve suçunuz dur.”
Kitabın asıl değeri, bize Finlandiyayı öğretmesi değil, onu öğretirken, bize de bizim ne olduğumuzu ve ne olacağımızı göstermesidir.
Kitabı okurken bugün içinde bulunduğumuz sosyal, ekonomik, politik durumu göz önüne aldığımda kitaptan seçtiğim bazı bölümler bu kitabın bugünde okunması ve uygulanması gereken pek çok konuda yol gösterici olduğunu gördüm.
“Her ulus, layık olduğu idareye ve idarecilere sahip olur.”
“Her ulus iktidar mevkine ya büyük ya da önemsiz kişileri geçirir. Bunlardan birinin iş başına gelmesi ulusun manevi seviyesi ve durumuna bağlıdır.”
“Ulusta toplanmış iyi bir şey var mı, yok mu? Yada toplanıyor mu? Ulusun aklı, iradesi ve vicdanı yükselme eğrisi gösteriyor mu, yoksa çürüyüp zehirleniyor mu? Yahut bayağı ve sefil bir hayat içinde yok olup mu gidiyor?
“Şimdi, bir de kendi ülkemizin durumunu düşünelim: Ülkemizde ne türlü bir faaliyet söz konusudur? Yapmaya mı, yıkmaya mı yöneliktir?
Cevapları biz vereceğiz çözümü ise okuduğumuz kitapta bulacağız..Beyaz Zambaklar Ülkesinde adıyla da yayımlanan bu kitap her Türk genci tarafından okunmalı, öğretmenler, askerler, yöneticiler için başucu kitabı olmalıdır.
Son söz; ““Yeni dönem beraberinde yeni şarkılar getirir.”
Ak Zambaklar Ülkesinde/Grigoriy Petrov/Çeviri Türker Acaroğlu/ 190 sayfa Acaroğlu Yayınları 1976
18.04.2024
Menemen Kır Mah. Karagöl Küme Evleri Eğitim Evi iki öğrencisinin kitapla ilgili değerlendirmeleri:
ALAŞEHİRLİNİN YERİ 